Theo Chỉ số Giá ChemOrbis, chênh lệch giá PP homo nhập khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ so với Trung Quốc đã dao động trong khoảng 300-500 USD/tấn từ năm 2020 đến quý 1 năm 2022, và đạt mức cao kỷ lục 680 USD/tấn vào giữa tháng 3 năm 2021. Trong điều kiện thị trường cân bằng trước đại dịch, mức chênh lệch này là 60-70 USD/tấn do chênh lệch giá cước vận tải và quy mô thị trường tương đối nhỏ hơn của Thổ Nhĩ Kỳ.
Đối với Đông Nam Á, giá PP homo nhập khẩu thường cao hơn Trung Quốc khoảng 20-30 USD/tấn. Kể từ cuối năm 2020, mức chênh lệch này đã tăng lên khoảng 100-150 USD/tấn và lên tới 250 USD/tấn vào giữa tháng 3 năm 2021.
Đối với thị trường ngày nay, Chỉ số Giá ChemOrbis cho thấy những mức chênh lệch này hiện đạt 50 USD/tấn đối với Thổ Nhĩ Kỳ và 65 USD/tấn đối với Đông Nam Á, ngang bằng hoặc gần với mức chênh lệch truyền thống trong điều kiện thị trường cân bằng trước kỷ nguyên đại dịch.
Điều gì đã thay đổi trong động lực thị trường?
1. Giá cước vận tải giảm khỏi mức cao nhất
Giá cước vận tải toàn cầu đã có xu hướng trượt dốc kể từ tháng 3 năm 2022 sau khi tăng vọt vào tháng 9 năm 2021 do nhu cầu bị dồn nén trong thời kỳ đại dịch và thiếu công suất. Hàng tồn kho tăng, tài chính toàn cầu thắt chặt trong bối cảnh lạm phát gia tăng và sự chuyển dịch chi tiêu của người tiêu dùng từ hàng hóa sang dịch vụ vẫn là những yếu tố ảnh hưởng đến giá cước vận tải.
Bất chấp việc nới lỏng – lớn tới 35% so với mức cao nhất từng được ghi nhận, giá cước vận tải vẫn cao hơn đáng kể so với mức trước đại dịch. Theo dữ liệu của Drewry, Chỉ số Container Thế giới tổng hợp cao hơn gần 5 lần so với tháng 8 năm 2019. Điều đó có nghĩa là, không chỉ có sự sụt giảm giá cước vận tải giải thích cho mức chênh lệch đang thu hẹp của Thổ Nhĩ Kỳ và Đông Nam Á so với Trung Quốc.
2. Con đường hướng đến tự cung tự cấp của Trung Quốc và sự sụt giảm nhu cầu trên thị trường PP
Trung Quốc đã và đang bổ sung lượng công suất PP khổng lồ trong những năm gần đây. Vào cuối năm nay, nước này dự kiến sẽ chào đón thêm 4,5 triệu tấn công suất sản xuất PP nếu mọi thứ diễn ra theo đúng kế hoạch.
Không chỉ khả năng tự cung tự cấp ngày càng tăng của nước này, mà nhu cầu nội địa giảm cũng đã làm giảm nhu cầu mua hàng nhập khẩu. Nhu cầu từ Trung Quốc đã bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến khó khăn của nước này với đại dịch Covid-19, do cam kết của chính phủ đối với chính sách “zero-covid”, cũng như cuộc khủng hoảng bất động sản.
“Cơn bão hoàn hảo” này đã thúc đẩy người bán nước ngoài tập trung vào các thị trường xuất khẩu khác, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ và Đông Nam Á, trong vài năm qua. Họ cũng được hưởng lợi nhờ lợi nhuận cao hơn ở các thị trường này so với Trung Quốc, do đà phục hồi của PP Trung Quốc vẫn hạn chế so với hai thị trường còn lại.
3. Giá PP biến động mạnh hơn do cạnh tranh gay gắt giữa các nhà cung cấp toàn cầu
Sự kết hợp giữa lượng công suất ngày càng tăng của Trung Quốc và nhu cầu nội địa chậm hơn không chỉ làm giảm nhập khẩu mà còn thúc đẩy xuất khẩu PP. Theo Công cụ Thống kê ChemOrbis ChemOrbis, Trung Quốc đã tăng cường xuất khẩu PP trong nửa đầu năm 2022 lên gần mức kỷ lục 860.000 tấn.
Theo đó, Ả Rập Xê Út và Hàn Quốc, các nhà cung cấp PP lớn nhất thế giới, đã bắt đầu mất thị phần ở Trung Quốc, và hơn thế nữa, họ bắt đầu phải đối mặt với sự gia tăng cạnh tranh trên các thị trường xuất khẩu khác – chủ yếu ở Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ và Đông Nam Á – từ Trung Quốc.
Việc Nga ngày càng tăng cường tập trung vào Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam - sau các lệnh trừng phạt của phương Tây - đã tiếp thêm nhiên liệu cho sự biến động giá trên các thị trường PP này.
Sự cạnh tranh giữa các nhà cung cấp nước ngoài đã làm tăng tốc đà giảm giá PP trên các thị trường này, đặc biệt là sau tháng 4. Điều này có dấu hiệu thay đổi vào cuối tháng 7 khi các nhà cung cấp Trung Đông và Hàn Quốc chuyển hướng tập trung trở lại Trung Quốc.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo với thị trường PP Trung Quốc?
Việc Trung Quốc sẽ từ đây hướng đến đâu là rất quan trọng đối với Thổ Nhĩ Kỳ và Đông Nam Á vì các báo giá PP nhập khẩu đã chạm ngưỡng mà người bán không còn sẵn sàng giảm giá.
Các báo cáo ban đầu cho thấy thị trường PP của Trung Quốc đã có xu hướng ổn định hoặc tăng nhẹ bắt đầu từ tuần này, bất chấp các báo giá nhập khẩu cạnh tranh. Một nhà kinh doanh Trung Quốc báo cáo đã chốt một giao dịch đối với raffia xuất xứ Hàn Quốc ở phân khúc thấp hàng tuần, xác nhận sự tập trung của các nhà cung cấp ở nước ngoài đã chuyển sang Trung Quốc như thế nào.
Đợt tăng nhẹ này được thúc đẩy bởi đà tăng giá Đại Liên tương lai vào đầu tuần và giá dầu thô cao hơn. Nguồn cung trong nước cũng thấp hơn do các nhà sản xuất giảm công suất vận hành, điều này đã góp phần thúc đẩy tâm lý.
Tuy nhiên, những người tham gia thị trường vẫn thận trọng về tính bền vững và nhấn mạnh rằng biến động có khả năng xảy ra, vì đợt phục hồi này vẫn chưa có sự hỗ trợ từ phía nhu cầu, bất chấp tính thời vụ sắp tới.
